Ресей мектептерінде қазақ тілінің жоғалу қаупі бар

Ресей мектептерінде елдегі 76 халық тілі оқытылады. Дегенмен, бұл тілдердің үштен бірінен көбі жоғалу қаупіне ұшырап отыр. Оның ішінде қазақ тілі де бар, деп хабарлайды ZontNews.kz ресейлік «Ведомости» баслымына сілтеме жасап.

Ол «шектеулі ауылдық» тілдер қатарына кіреді: ауылдық жерлерде тіл белсенді қолданылса да, балаларға берілісі әлсіреген.

Ресей Ғылым академиясының Тілтану институты тілдерді сақталу деңгейіне қарай бірнеше топқа бөлген. «Жойылып бара жатқан» тілдер қатарына вод, ижора, саам, энец, ительмен және тофалар тілдері жатады. Олардың әрқайсысының тек бірден қырыққа дейін ғана еркін меңгерушісі бар. «Үзілген» тілдерге, мысалы, идиш, карел, фин және вепс тілдері кіреді. Оларды меңгерушілер саны оннан бес мыңға дейін, ал мектептерде тек шектелген көлемде оқытылады.

Мектеп бағдарламасында қайта тірілтуге тырысатын жалғыз ресми түрде жоғалған тіл — сойот тілі. Ол Оңтүстік Сібірдегі сойоттар арасында қолданылған, бірақ 1970 жылдары мүлде жойылған.

Федералдық туған тілдер институтының вице-директоры Саргылана Брызгалова хабарлағандай, 76 тілдің 64-і үшін мектеп пәні арнайы дайындалған. Сол тілдердің кейбірі Солтүстік, Сібір және Қиыр Шығыс аймақтарының 20 облысында оқытылады, ал 46 тіл бойынша балабақша бағдарламалары іске қосылған.

Маман пікірінше, мектепте тіл оқыту тек жас кезінде меңгерілмесе, тілдің сақталуын қамтамасыз ете алмайды. Балалар көбіне мектепке тек орыс тілінде келеді. Ресей Ғылым академиясының Тілтану институтының директоры Андрей Кибрик ескертеді: «Ата-ананың қатысуы мен жүйелі жас кезеңінде тіл үйрету болмаса, көптеген тілдер біртіндеп жоғалады».

Басылымның хабарлауынаш, қазақ тілі осындай жүйеде кейбір азшылық тілдерге қарағанда жақсы сақталып отыр. Дегенмен, әсіресе қалалық жерлерде, ата-анадан балаларға беріліс әлсірегендіктен, қосымша қолдау қажет.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *